در دنیای مهندسی برق، حفاظت و کنترل، تست و اندازه گیری دو اصل جدایی ناپذیر برای تضمین عملکرد صحیح و ایمن یک سیستم هستند. تصور کنید نیاز دارید یک رله حفاظتی یا یک کنتور انرژی را که در یک تابلو برق کاملا برق دار و فعال قرار دارد را کالیبره، تست و یا تعویض کنید. قطع کردن کل سیستم باری انجام این کار غیر ممکن یا بسیار پر هزینه است همچنین ازا طرف دیگر کار مستقیم با سیم کشی های متصل به ترانسفورماتورهای جریان(CT) و ولتاژ(VT) بسیار خطرناک است.

در این زمان یک قطعه ساده اما بسیار هوشمندانه و حیاتی به نام تست بلاک (TEST BLOCK)، وارد میدان می شود.

تست بلاک درواقع یک رابط یا یک پریز صنعتی استاندارد است که به تکنسین ها این امکان را می دهد تا بدون نیاز به قطع برق اصلی و با حداکثر ایمنی به مدارهای اندازه گیری و حفاظتی دسترسی پیدا کنند.

تست بلاک چیست و نحوه کار آن چگونه است؟

تست بلاک یک تجهیز ماژولار است که تمام سیم کشی های ثانویه از ترانسفورماتورهای جریان(CTS) و ولتاژ (VTS) مربوط به یک تجهیز خاص(مانند یک رله یا کنتور) را در یک نقطه واحد و قابل دسترس جمع آوری می کند. این بلوک بصورت سری بین ترانسفورماتورهای اندازه گیری و تجهیز موردنظر قرار می گیرد.هر ترمینال در تست بلاک نماینده یک سیگنال مشخص مانند: جریان فاز R، ولتاژ S و... می باشد.

مهم ترین ویژگی ایمنی، اتصال کوتاه خودکار در مدار هایCT:

خطرناک ترین اشتباه در کار با ترانسفورماتور های جریان (CT)، مدار باز کردن ثانویه آنها درحالی است که جریان از اولیه عبور می کند. این کار باعث ایجاد ولتاژ بسیار بالا و مرگباری در ترمینال های ثانویه شده و به خود CT نیز آسیب جدی می زند. 

تست بلاک ها با یک مکانیزم هوشمندانه، این خطر را بصورت کامل از بین می برند. طراحی داخل آنها به گونه ای است که قبل از قطع شدن ارتباط بین CT و رله، ابتدا بصورت خودکار ترمینال های ثانویه CT  را اتصال کوتاه می کنند.

کاربرد تست پلاگ (TEST PLUG) :

تست پلاگ، قطعه مکمل و متحرک این سیستم است. این قطعه داری پین هایی متناظر با سوکت های تست بلاک است و بعنوان یک کلید همه کاره عمل می کند. 

یک تکنسین برای تست یک رله مراحل زیر را طی می کند:

  • درب محافظ تست بلاک را باز می کند؛
  • تست پلاگ را وارد تست بلاک می کند؛
  • به محض وارد کردن تست پلاک:
    • مکانیزم داخلی تست بلاک، باعث اتصال کوتاه مدارهای CT می شود(تامین ایمنی)؛
    • ارتباط بین CT/VT و رله کاملا قطع می شود؛
    • تمام سیگنال های جریان و ولتاژ از CT و VT به سمت پین ها تست پلاگ هدایت می شوند. 

بعد ازا اتمام مراحل، رله مدار ایزوه شده و تمام سیگنال ها بر روی تست پلاگ دردسترس هستند. 

روی بدنه تست پلاگ سوکت هایی(معمولا از نوع فیش موزی) تعبیه شده که تکنسین می تواند دستگاه تست خود(مانند: ست تزریق ثانویه) را با اطمینان کامل به آنها متصل کرده و انواع تست ای لازم را برروی رله یا کنتور انجام دهد.

مزایا و کاربردهای اصلی تست بلاک:

استفاده از تست بلاک در تابلو برق ها، یک استاندارد حرفه ای که مزایای متعددی به همراه دارد:

  • ایمنی فوق العاده بالا: مهم ترین مزیت حذف کامل خطر ناشی از مدار باز شدن CT و به حداقل رساندن تماس مستقیم با مدارهای خطر ناک است.
  • کاهش چشمگیر زمان قطعی(Down time): برای تست کالیبراسیون یا تعویض یک رله یا کنتور، دیگر نیازی به خاموشی کل پست یا خط تولید نیست؛ این فرآیند در چند دقیقه و بدون ایجاد وقفه در کار سیستم اصلی انجام می شود.
  • تست و عیب یابی سریع و دقیق: تست بلاک یک نقطه استاندارد و قابل اعتماد برای اتصال تجهیزات تست فراهم می کند که باعث افزایش دقت اندازه گیری و تسریع فرآیند عیب یابی می شود. تکنسین به راحتی می تواند تشخیص دهد که مشکل از رله است یا از سیگنال های ورودی به آن.
  • کاربردهای گسترده: تست بلاک ها در تمام تابلو های حفاظتی پست های برق، تابلو های کنترل ژنراتور، پنل های اندازه گیری و فروش انرژی و هر سیستمی که از رله های حفاظتی پیشرفته یا کنتورهای دقیق استفاده می کند، کاربرد دارند.